Ռուզան կամ Հայրենասեր օր

19-րդ դարի նշանավոր հայ գրող Մուրացանը (իսկական անունը՝ Գրիգոր Տեր-Հովհաննիսյան) ծնվել է 1854 թ. Ղարաբաղի Շուշի քաղաքում Նրա ստեղծագործությունների շարքում յուրահատուկ տեղ են գրավում պատմական թեմաներով գրված գործերը Իբրև իր ժողովրդին ջերմորեն սիրող հեղինակ՝ նա ամեն մի գործ ստեղծելու ժամանակ աչքի առաջ ունեցել է հայ ժողովուրդը, նրա անցյալը, նրա պատմությունը, նրա տխուր ներկան Պատմական անցյալի իրադարձությունները դարձնելով գեղարվեստական երկերի նյութ, Մուրացանն արտահայտում է իր ջերմ սերը հայրենիքի նկատ֊մամբ և արձագանքում ժամանակի հուզող հարցերին, մասնավորաբար հայ ժողովրդի ազգային-ազտագրական պայքարին։ Հայտնի է, որ ժողովուրդը պատմության հերոսական դրվագների մեջ տեսնում է իր կենսունակության և ուժի ապացույցներ. հերոսական պատմությունը նրան մղում է նոր սխրագործություեների Մուրացանը գրական ճանաչման է արժանացել Ռուզան կամ Հայրենասեր օրիորդ (1881) պատմական դրամայով, որն առաջին անգամ հրատարակվել է 1900-ին, Թատրոն հանդեսում։ Սյուժեն ընտրելով XIII դ. թաթար-մոնղոլական արշավանքների շրջանի Արցախի պատմությունից, գրողը գլխավոր հերոսին օժտել է առաքինության, անձնազոհության ու հայրենասիրության բարձր գիտակցությամբ, հաստատել հայ ժողովրդի բարոյական արժանավորությունը։