V¿N H¿C VI¿T NAM TH¿I TOÀN C¿U HÓA

M¿t trong nh¿ng nhi¿m v¿ hàng ¿¿u c¿a phê bình và lý thuy¿t v¿n h¿c là nh¿n di¿n các y¿u t¿ có kh¿ n¿ng ¿nh h¿¿ng ¿¿n di¿n m¿o c¿a v¿n h¿c trong hi¿n t¿i c¿ng nh¿ trong t¿¿ng lai, ít nh¿t là t¿¿ng lai g¿n, trong m¿t vài th¿p niên s¿p t¿i. Khi ti¿n hành công vi¿c ¿y, gi¿i nghiên c¿u Vi¿t Nam th¿¿ng có khuynh h¿¿ng nhìn vào các khía c¿nh chính tr¿ và xã h¿i, ch¿ y¿u t¿i Vi¿t Nam, và ¿¿c bi¿t t¿ góc ¿¿ chính sách c¿a nhà n¿¿c. Cách ti¿p c¿n ¿y ¿¿¿c d¿a trên hai ti¿n ¿¿ chính: Th¿ nh¿t, trong v¿n h¿c, n¿i dung - c¿ th¿ là thái ¿¿ chính tr¿ xã h¿i - là y¿u t¿ quan tr¿ng nh¿t; và th¿ hai, Vi¿t Nam là m¿t xã h¿i hoàn toàn bi¿t l¿p và cô l¿p. Ti¿c, c¿ hai ti¿n ¿¿ ¿y ¿¿u không ¿úng. V¿n h¿c là m¿t ngh¿ thüt ngôn ng¿, ¿ ¿ó, tính ngh¿ thüt c¿a ngôn ng¿, và cùng v¿i nó, c¿m quan và thái ¿¿ th¿m m¿ c¿a ng¿¿i vi¿t, m¿i là nh¿ng ¿i¿u c¿n b¿n. T¿t c¿ nh¿ng y¿u t¿ này ¿¿u ch¿u s¿ tác ¿¿ng m¿nh m¿ không ph¿i ch¿ t¿ các bi¿n c¿ chính tr¿ trong n¿¿c mà còn t¿ các ¿i¿u ki¿n kinh t¿, xã h¿i và v¿n hoá bên ngoài, có khi t¿ nh¿ng n¿i r¿t xa xôi. Chính vì th¿, tôi ¿¿ ngh¿ m¿t t¿m nhìn khác, r¿ng h¿n: th¿ gi¿i. ¿ ¿ó, n¿m ¿¿c ¿i¿m này, theo tôi, là quan tr¿ng nh¿t: toàn c¿u hoá, gi¿i lãnh th¿ hoá, lai ghép hoá, h¿u hi¿n ¿¿i hoá và m¿ng hoá (webization). Tôi cho chính n¿m ¿¿c ¿i¿m này, h¿n b¿t c¿ y¿u t¿ nào khác, s¿ quy¿t ¿¿nh di¿n m¿o c¿a v¿n h¿c Vi¿t Nam trong nh¿ng th¿p niên s¿p t¿i. Có ¿i¿u, ti¿c, tr¿ ch¿ ngh¿a h¿u hi¿n ¿¿i, ch¿a có y¿u t¿ nào ¿¿¿c gi¿i c¿m bút Vi¿t Nam quan tâm phân tích. Mà ch¿ ngh¿a h¿u hi¿n ¿¿i c¿ng ch¿ ¿¿¿c ¿¿ c¿p m¿t cách h¿t s¿c s¿ sài và ¿¿y thiên ki¿n. Có c¿ng nh¿ không.